راهنمای خرید انواع دیسپنسر آزمایشگاهی

دیسپنسر آزمایشگاهی نوعی دستگاه است که برای توزیع مقادیر مشخصی از مواد مایع یا گاز (مایعات و گازهای خورنده و سمی) در آزمایشگاه ها استفاده می‌شود. این دستگاه به محققان در آزمایشگاه ها کمک می‌کند تا با دقت بالا و سرعت مناسب حجم مواد را اندازه‌گیری، توزیع و منتقل کنند. در این مقاله به بررسی اجزا، انواع، روش کار، کاربردها و فواید دیسپنسر آزمایشگاهی می‌پردازیم.

 

مقدمه:

 

دیسپنسر آزمایشگاهی در آزمایشگاه‌های شیمی، فیزیک، بیولوژی و بسیاری از آزمایشگاه‌های دیگر برای نمونه‌برداری و انتقال حجم مشخصی از مواد استفاده می­شود. گاهی اوقات برای انتقال یک ماده نیاز به حجم دقیقی از آن داریم و گاهی اوقات ماده آزمایشی سمی و خورنده است. در این مواقع از دستگاه دیسپنسر آزمایشگاهی استفاده می‌شود.

 

 

اجزا و قطعات دیسپنسر آزمایشگاهی

 

دیسپنسر آزمایشگاهی از چندین قطعه به شرح ذیل تشکیل شده است:

• پمپ: پمپ قطعه‌ای است که با فشردن آن، ماده را از ظرف مبدأ به سمت خروجی و مخزن دستگاه هدایت می‌شود. پمپ‌ها می‌توانند از انواع پیستونی، سرنگی یا سانتریفوژی باشند.
• شلنگ: شیلنگ قطعه‌ای است که بین پمپ و خروجی دستگاه قرار می‌گیرد و ماده را از پمپ به سمت خروجی منتقل می‌کند. شلنگ‌ها باید از جنس مناسب باشند تا با خصوصیات و ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی ماده سازگار باشند.
• سوئیچ: سوییچ قطعه‌ای است که با فعال یا غیرفعال کردن آن، جریان ماده را در شلنگ قطع یا وصل می‌کند. سوئیچ‌ها می‌توانند از انواع الکترومغناطیسی، الکترومکانیکی، الکترونیکی یا پنوماتیک (بادی) باشند.
• خروجی: خروجی قطعه‌ای است که در بخش نهایی شلنگ قرار دارد و ماده را به ظرف مقصد تخلیه می‌کند. خروجی‌ها ممکن است دارای شیر، نازل، سر سوزنی یا سر سانترفوژی باشند.

 

انواع ديسپنسر آزمایشگاهي

 

بسته به نحوه کاربرد و استفاده محققان از دیسپنسر و میزان دقت در آزمایش، ديسپنسرهای آزمایشگاهي به سه دسته‌بندی تقسيم می­شوند:

• دیسپنسر دستي: نوعي ديسپنسر است كه كاملاً تحت كنترل محقق است و با فشردن پمپ و باز یا بسته كردن سوييچ، مقداری مورد نظر از ماده را توزيع می‌شود. اين نوع ديسپنسر ساده و ارزان است اما نيازمند دقت و تمركز فرد انجام دهنده آزمایش است.
• دیسپنسر نیمه‌خودکار یا نیمه اتوماتیک: نوعی دیسپنسر است که بخشی از روند توزیع ماده را به صورت خودکار انجام می‌دهد. مثلاً فرد می‌تواند حجم مورد نظر را بر روی دستگاه تعیین کند و با فشردن یک دکمه، دستگاه به صورت خودکار شروع به توزیع ماده می‌کند. این نوع دیسپنسر دقت و سرعت بالاتری نسبت به نوع دستی دارد اما گران‌تر است.
• دیسپنسر خودکار یا اتوماتیک: نوعی از دیسپنسر است که کل روند توزیع ماده را به صورت خودکار انجام می‌دهد. محقق فقط باید ظرف‌های مبدأ و مقصد را روی دستگاه قرار دهد و حجم مورد نظر را درون دستگاه وارد کند. سپس دستگاه به صورت خودکار پمپ، شلنگ، سوئیچ و خروجی را کنترل کرده و ماده آزمایشی را توزیع می‌کند. این نوع دیسپنسر بسیار دقیق و سریع است اما گران‌ترین نوع دیسپنسر است.

 

روش کار و طریقه کارکرد دیسپنسر آزمایشگاهی

 

• • تنظیم حجم: برای تنظیم حجم مورد نظر، باید از دیسپنسر قابل تنظیم مثل دیسپنسر خودکار یا نیمه خودکار استفاده کرد. این نوع دیسپنسر دارای یک دکمه و صفحه است که با چرخاندن آن، مقدار حجم را نشان می‌دهد. برخی از دیسپنسر‌ها هم دارای صفحه الکترونیکی لمسی هستند که با لمس و تنظیم آن، مقدار حجم را تغییر می‌دهند.
  • پخش و انتقال ماده: برای توزیع ماده، باید پیستون را به سمت بالا کشید تا مایع از مخزن به لوله پیپت منتقل شود. سپس پیستون را به سمت پایین فشار داده و مایع را به ظرف مورد نظر خالی کنید. این عمل را می‌توان برای چندین مرتبه تکرار کرد تا حجم کل مورد نظر، منتقل شود.
  • نظافت دستگاه: برای تميز كردن دیسپنسر آزمایشگاهی، باید ابتدا پیستون را از دستگاه باز کرده و لوله پیپت را جدا کنید. سپس لوله پیپت را با آب گرم و صابون شستشو داده و خشک کنید. در صورت استفاده کردن از مواد خورنده یا سمی درون دیسپنسر، لوله پیپت را با چندین حلال مناسب شستشو دهید و سپس با آب بکشید و خشک کنید. همچنین باید مخزن شيشه‌ای را با آب گرم و صابون بشویید و خشک کنید. در صورت استفاده از مواد خورنده یا سمی، باید مخزن شيشه‌ای را با چندین حلال مناسب شستشو داده و سپس با آب خالص شستشو داده و خشک کنید. در نهایت، پیستون را ببندید و لوله پیپت را به آن وصل کنید.

 

کاربردهای دیسپنسر‌های آزمایشگاهی در انواع آزمایشگاه‌ها

 

کاربردهای دیسپنسر آزمایشگاهی درون انواع آزمایشگاه ها شامل طیف بسیار گسترده است. برخی از این کاربردها عبارتند از:

 

• • توزیع مقادیر دقیق از محلول‌های استاندارد، معرف‌ها، اسیدها، بازها و مواد شیمیایی دیگر در آزمایش‌های تیتراسیون، کالیبراسیون، بررسی و آنالیزهای کمی و کیفی و غیره.
  • توزیع مقادیر دقیق از محلول‌های رقیق کننده، بافر، نمک، گلوکز و مواد بیولوژیک دیگر در آزمایش‌های سلول‌شناسی، بیولوژیکی، مولکولی، میکروب‌شناسی، بیوشیمی و غیره.
  • توزیع مقادیر دقیق از محلول‌های نگه‌دارنده، رنگ، نشاسته، پروتئین و مواد غذایی دیگر در آزمایش‌های صنایع غذایی، آشامیدنی، صنایع کشاورزی و غیره.
  • توزیع مقادیر دقیق از محلول‌های دارویی، حلال‌ها، الکل، اتانول و مواد شیمیایی دیگر در آزمایش‌های صنایع داروسازی، عمل تقطیر، پتروشیمی و غیره.

 

فواید استفاده از دیسپنسر آزمایشگاهی

 

 

• دقت بالای در اندازه‌گیری: دیسپنسرهای آزمایشگاهی با استفاده از یک پیستون و یک سوپاپ، حجم مورد نظر را با دقت بالا توزیع می‌کند. این دستگاه قابل تنظیم و کالیبراسیون است و معمولاً دارای صفحه دیجیتال یا آنالوگ است که حجم انتخاب شده را نشان می‌دهد. با استفاده از دیسپنسر آزمایشگاهی، می‌توان خطای اندازه‌گیری را به حداقل رساند و نتایج قابل‌اعتمادتر و صحیح‌تری را به دست آورد.

 

• زمان‌بندی صحیح برای آزمایشات: استفاده از دیسپنسر آزمایشگاهی باعث صرفه‌جوئی در زمان و افزایش بهره‌وری در آزمایشگاه ها می‌شود. با استفاده از این دستگاه، دیگر نیازی به استفاده از پیپت یا سرنگ برای توزیع مایعات نیست و می‌توان به سرعت و راحتی حجم‌های مختلف را توزیع و منتقل کرد. همچنین، با کاهش تعداد لوازم آزمایشگاه، می‌توان فضای کار را نظم بخشید و خطر آلودگی و اختلاط مواد را به حداقل رساند.

 

• کاهش خطای اندازه‌گیری: دیسپنسر آزمایشگاهی علاوه بر دقت بالا، دارای مقاومت و سازگاری با انواع مختلف مایعات است و باعث نتایجی بدون خطای اندازه­گیری می‌شود. این دستگاه مانع تبخیر، تغیر pH، تغیر حلال و تغیر خصوصيات فيزيكي و شيميائي محلول‌ها در هنگام توزيع شده و كيفيت نمونۀ آزمایشی را حفظ می‌کند. همچنین، با استفاده از دیسپنسر آزمایشگاهی، می‌توان از تماس مستقیم با مایعات سمی، خورنده، فرار یا آتش‌گیر جلوگیری کرد و ایمنی کاربر را تضمین کرد.

 

خلاصه:

 

 به‌طورکلی دیسپنسر آزمایشگاهی دستگاهی برای انتقال و توزیع مواد است. از این دستگاه در تمامی آزمایشگاه ها استفاده می‌شود. دیسپنسر از لوله، پمپ، خروجی و شلنگ تشکیل شده است. دیسپنسرهای آزمایشگاهی به انواع ساده، نیمه خودکار و خودکار تقسیم می‌شوند. در این مقاله به روش کار دیسپنسر مثل تنظیم حجم، نظافت و توزیع ماده پرداخته شد. از فواید دیسپنسر می‌توان به دقت و سرعت بالای آن اشاره کرد.